Halina Cieplińska-Bitner

Halina Cieplińska-Bitner, publikuje pod nazwiskiem Cieplińska (ur. w Łodzi) – polska tłumaczka, recenzentka i krytyk literatury brytyjskiej i amerykańskiej, wydawca, redaktorka, tłumaczka dialogów i komentarzy filmowych, poetka. Tłumaczka, propagatorka i popularyzatorka twórczości amerykańskiego myśliciela Henry’ego Davida Thoreau.

Sekretarz generalna Polskiego PEN Clubu 2017–2020, członkini jego Zarządu od 2016.

Życiorys

Córka Eugeniusza Cieplińskiego, żołnierza AK. Ukończyła studia anglistyczne na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego. Podyplomowe kursy w Lennox School w Cambridge i Regent School w Londynie. Od 1973 zajmuje się tłumaczeniem literatury amerykańskiej i brytyjskiej.

W latach 1970. – jako członkini Klubu Wysokogórskiego – była korespondentką, z ramienia "Taternika", brytyjskiego czasopisma wysokogórskiego "Mountain", propagując ówczesne światowe osiągnięcia polskich alpinistów i himalaistów w górach wysokich świata.

Od 1979 do 1991 była redaktorką merytoryczną w Redakcji Angielskiej Państwowego Instytutu Wydawniczego, którą następnie prowadziła jako kierownik w latach 1987–1991. Następnie prowadziła prywatne wydawnictwa, w tym własne Folium.

Od 1995 do 2013 jako redaktor naczelna Działu Opracowań wersji polskiej filmów – dokumentalnych (w tym "National Geographic" i Davida Attenborough) i fabularnych – odpowiadała za jej jakość merytoryczną i artystyczną w telewizji Canal+.

Współpracowała – jako tłumaczka i recenzentka – m.in. z "Twórczością", "Literaturą na Świecie", Polskim Radiem, TVP; z wydawnictwami: Wydawnictwo Literackie, REBIS, Muza, PIW, Świat Książki, Książnica, GiG, Czytelnik.

Jako tłumaczka, krytyk i wydawca anglosaskiej literatury pięknej otrzymała m.in. stypendia:

• Salzburg Seminar in American Studies, pod auspicjami Harvard University; American Literature Sessions, Austria, 1977 i 1985;
• Institute of International Education, Waszyngton, wizyty w kilku uniwersytetach i stowarzysz. literackich oraz rezydencja na Harvard University, 1986;
• European Association for American Studies, konferencja, Budapest, 1986;
• European Association For American Studies, konferencja, Berlin Zach., 1988;
• The Contemporary British Writer, Downing College, Cambridge, Wlk. Brytania, 1990;
• Maxwell's Grant dla wydawcy, Londyn, 1990-1991;
• The British Centre for Literary Translation, University of East Anglia, Norwich, 1992;
• Alfred Jurzykowski Foundation, udział w International Writing Program, University of Iowa, 1999

Od kilku lat jest autorką dwóch comiesięcznych programów literackich: Klubu Literatury Pięknej oraz Wieczorów z Poezją i Muzyką (tego razem z Januszem Bogackim), które prowadzi w PROMie Kultury w Warszawie, przedstawiając głównie prozę i poezję anglosaską.

Przekłady (m.in.)

Przełożyła ponad 25 książek, między innymi:

• ESEJE H. D. Thoreau (pierwsze przekłady na rynku polskim)
• H.D. Thoreau ŻYCIE BEZ ZASAD ('Twórczość" 8, 1973; REBIS 2011 ),
• H.D. Thoreau OBYWATELSKIE NIEPOSŁUSZEŃSTWO ("Twórczość" 4,1981; Czytelnik 1983, REBIS 2006)
• H.D. Thoreau ŻYCIE BEZ ZASAD I INNE ESEJE (Czytelnik, Symposion, 1983), w tym Walden [połowa esejow] i Obywatelskie nieposłuszeństwo
• H.D. Thoreau WALDEN (+opracowanie) – (PIW 1991; REBIS 1999; Bibliot. Gazety Wyborczej 2005; REBIS 2006,2010+dodruki,2018,2022
• POWIEŚCI (m.in.) Philipa Rotha, Johna Hawkesa, Johna Braine'a, Dominica Dunne'a, Ann Tyler, Dona DeLillo;
• OPOWIADANIA Johna Hawkesa, Flannery O'Connor, J.P. Donleavy'ego ('Literatura na Świecie");
• SZKICE E. Garnetta, V.S. Pritchetta, J. Pietrkiewicza w tomie Conrad w oczach krytyki światowej (PIW 1974); również: E.R. Leacha, N. Fry'a, H. Reada, B. Berksona, Toni Morrison ('Literatura na Świecie");
• SZTUKA Toma Stopparda Pani Hapgood (Teatr TV)
• POEZJE - wybrane wiersze poetów angielskich
• .ARS PICTURE, ARS POETICAE R.Olbiński, I.Lukins [70 poems] – (BOSZ, 2018)
• CZARNE DIAMENTY. TONI MORRISON I 9 INNYCH POETEK AFROAMERYKAŃSKICH (pierwsza na rynku polskim antologia poetek ruchu Black Arts+przekład+opracowanie) – (POGRANICZE, 2023)

Redakcje (m.in).

• Joseph Conrad Dzieła wybrane, PIW 1987;
• Stanisław Barańczak Antologia angielskich poetów metafizycznych, PIW 1982;
• W.M. Thackeray Pendennis, PIW 1987;
• Frank O'Hara Wiersze, PIW;
• Susan Sontag Zestaw do śmierci, PIW;
• Vladimir Nabokov Pnin, PIW;
• Robert Graves Ja, Klaudiusz oraz Klaudiusz i Messalina, PIW;
• tomiki poezji: R. BLy'a, M. Moore, R. Wilbura, R. Browninga, E.F. Cummingsa, PIW.
• ponad 10 tys. tekstów komentarzy do filmów dokumentalnych i list dialogowych do filmów fabularnych, Canal+.

Członkostwo

• Polski PEN Club (od 2000),
• Stowarzyszenie Pisarzy Polskich (od 1989),
• Stowarzyszenie Autorów ZAiKS (od 1974),
• Międzynarodowe Towarzystwo Literatury i Teatru (W. Brytania, od 1985),
• Towarzystwo H.D. Thoreau w Concord, Massachusetts [The Thoreau Society] – (USA, od 1981).

Nagrody

Stowarzyszenie Tłumaczy Polskich dwukrotnie nagrodziło ją 1.nagrodą za najlepszy przekład roku:

• za Walden H.D. Thoreau w 1992 r.
• za Drabinę czasu Anne Tyler w 1998 r.

W 1992 r. otrzymała Nagrodę Warszawskiej Premiery Literackiej za wydanie Przydługiej teraźniejszości Juliusza Żuławskiego (razem z YOHO)

Bibliografia

• Kto jest kim w Polsce, edycja IV (zespół redakcyjny Beata Cynkier i inni), Warszawa 2001, s. 124
• Profil na stronie Stowarzyszenia Pisarzy Polskich. [dostęp 2020-09-02].